Falen

Column in De Stad Amersfoort op 18 januari 2023

Als u dit leest hebt u ‘Blue Monday’ weer overleefd dit jaar. Gefeliciteerd!
Voor wie zich niet bewust was van deze prestatie: de derde maandag in januari, dit jaar dus 16 januari, is Blue Monday, de meest depressieve dag van het jaar. De term komt van de Engelse uitdrukking ‘feeling blue’, dat betekent somber of neerslachtig zijn. En somberheid dringt zich op, op deze dag. Voor sommigen is iedere maandag een reden tot neerslachtigheid. Zij hebben de verkeerde baan. En niets aan te doen: de feestdagen van december zijn voorbij, maar er zit nog lang geen voorjaar in de lucht. Maar de belangrijkste aanleiding voor somberheid is dat de goede voornemens die je voor het nieuwe jaar maakte nu al in rook zijn opgegaan, of je veel meer moeite kosten dan je gehoopt en gedroomd had. Het gaat deze dag dus om dealen met jezelf en de harde realiteit. En daar wordt een mens wel eens mismoedig van. Kennelijk ben je niet altijd zoals je zou willen dat je was.

De christelijke traditie heeft een lange geschiedenis met deze kier, of misschien is het wel een kloof, tussen droom en realiteit. Een mens moet zich bekeren, zichzelf verbeteren, want iedereen heeft zo zijn gemakzuchtige trekjes of minder geslaagde gewoontes. Maar als je je goede voornemens niet kon waarmaken, zijn daar de woorden waarmee Jezus zijn leerlingen troostte toen hun gedrag hem teleurstelde: ‘De geest is wel gewillig, maar het vlees is zwak.’ En het ‘vlees’, dat is niet een biefstukje in de supermarkt, of de tofuburger, het  is beeldtaal voor de mens in al zijn kwetsbaarheid, zonder stevigheid, een bootje op de stormachtige zee. Tegenwoordig roepen we elkaar ook op om ‘de beste versie van jezelf’ te worden, maar er is niemand die je bemoedigt op de weg daarnaartoe. En niemand om je te troosten als het mislukt of als je halverwege strandt. En dus voel je je alleen, je denkt dat je de enige slappeling bent, een nietsnut een loser – en een somber piekeren overvalt je.

Daarom bewaart de kerk oude verhalen van mensen die anders wilden leven, van hun succes, maar ook van hun falen en tekortschieten. Dat is ‘zonde’. En dat er een woord voor is wil zeggen dat het herkend en erkend wordt en dat is het begin van troost. Je bent de enige niet. Sterker nog: er is niemand die dit niet kent. En ook al voelt het soms wel zo als je depressief bent, maar het is niet het einde van jezelf. Zolang je leeft kun je weer opnieuw beginnen. De kerkelijke traditie is niet zo onbarmhartig als de cancelcultuur van nu, waar je na één misstap zonder pardon terzijde wordt geschoven.

Dit jaar viel DepriMaandag trouwens samen met de feestdag voor Martin Luther King, de zwarte, Amerikaanse dominee en politiek leider die in 1968 werd vermoord. Zijn meest beroemde speech was die begon met “I have a dream…!”. Want dromen over een betere wereld en daaraan gaan werken is een goed tegengif tegen wanhoop en mismoedigheid op maandag. En ook op dinsdag tot en met zondag.

Gezegend Nieuwjaar!