Kerst
Kerstmis haalt voor veel mensen het gevoel van warmte en geborgenheid uit hun jeugd naar boven – als je het geluk had tenminste dat je opgroeide in een warm en geborgen huis. Bij mij horen bij de jeugdherinneringen van kerst het kerstverhaal zoals Kees de Kort (1934-2022) het tekende. Kees de Kort overleed dit jaar. Daarom hierbij een hommage aan zijn verbeelding van het kerstverhaal.
Wat ik er zo mooi aan vind is niet alleen een kwestie van nostalgie. De Kort maakte heldere, kleurrijke afbeeldingen vol emotie. Hij schildert geen plaatjes bij het verhaal, hij schildert het verhaal. Daarom is het ook tijdloos, of liever: eigentijds. En nooit zoetig. Want het verhaal van Jezus was en is niet zoet. En het was en is geschreven voor jou en mij, in jouw en mijn tijd.
Ik hoor een echo van Luthers kerstpreek, 500 jaar eerder. Luther preekt tegen zijn kerkgangers op Kerstmorgen: “Lieve mensen, als je zegt: het is niet voor mij, dat de Heiland geboren is, dan zeg ik: voor wie dan wel? Is hij voor ganzen, eenden en koeien gekomen? Kijk toch wie Hij is! Als Hij een andere creatuur had willen helpen, dan was Hij dat geworden, maar Hij is de zoon van een vrouw, Hij is mens geworden. Wie ben jij, wie ben ik? Zijn wij dan geen mensen? Wie anders zouden dit kind dan moeten aanvaarden?”
Het werk van Kees de Kort zou je daarom eigentijdse iconen kunnen noemen. Want ook voor iconen geldt dat deze niet bedoeld zijn als illustraties. Een icoon is geen afbeelding van een heilige, maar is het heilige zelf. Zo kom je door de tekeningen heel dichtbij het kerstverhaal en bij je eigen leven. Het is of jij zelf de engelen hoort en de herders ziet. Alsof jij zelf op bezoek gaat bij Maria en Jozef en hun kind in een voerbak, omdat jij gehoord hebt dat het kind heet ‘God is met ons’, ‘Emmanuel’.
‘Emmanuel’ is mijn wens voor ieder van jullie! Gezegende kerst en een goed begin van het nieuwe jaar!
Foto’s uit mijn eigen deeltje van de Kijkbijbel van Kees de Kort: “Jezus is geboren” (1966, 7e druk: 1976).
